De helende kracht van empathie

Het verschil tussen empathie en compassie

Empathie en compassie houden verband met elkaar, maar er is een subtiel verschil.
Empathie wordt doorgaans gedefinieerd als het vermogen om je af te stemmen op de gevoelens en emoties van een ander, als het vermogen om mee te voelen. Bij empathie gaat het erom dat je je eerst verbindt met iemands gevoelens, emoties en kijk op dingen. Om een voorbeeld te geven, als een vriendin van je ontslagen wordt, voel je haar pijn. Wat je vervolgens moet leren is op die persoon afgestemd te blijven zonder het ongemak dat die persoon ervaart over te nemen. Deze intieme manier van je met iemand verbinden geeft een specifiek, diep gevoel van voldoening.

Compassie is daarentegen medelijden met iemand hebben en in actie komen om de ander te helpen. Het is meer liefdevolle vriendelijkheid sturen naar iemand die lijdt, dan voelen wat die persoon voelt. Met compassie heb je wat meer afstand tot de ander, waardoor je minder kans loopt de stress van de ander over te nemen en uitgeput te raken. Op lichamelijk niveau prikkelen hormonen en hersenactiviteit je om dienstbaar te zijn, dus als je vriendin ontslagen is, probeer jij haar op een specifieke manier te helpen de moeilijke periode door te komen. De nadruk ligt daarbij op de ander, niet op je eigen gevoelens en reacties. Over het algemeen kost compassie hebben ons niet veel moeite. Empathie kan daarentegen uitputtend zijn, tenzij je hebt geleerd hoe je goed bij jezelf moet blijven en van deze vorm van zorgzaamheid kunt genieten.

Empathie en compassie spelen een belangrijke rol in heling. Waarschijnlijk ervaar je beide gemakkelijk als het gaat om mensen om wie je geeft. Ik zal je echter ook scenario’s laten zien waarin het veel lastiger is om empathie en compassie te voelen, bijvoorbeeld als het gaat om iemand die je niet mag. Ik verwijs in dit boek naar zowel empathie als compassie, maar ik leg de nadruk op empathie. Voor empathie moet je speciale vaardigheden hebben, om te voorkomen dat je door de stress van de ander wordt overweldigd. Compassie is vaak de impuls om iemand te helpen voor wie je empathie voelt. Toch wordt niet iedereen die empathie voelt, aangezet om iets te doen. Het unieke spectrum van uitdaging en beloning dat empathie kent, en hoe wij worden aangezet tot compassie, vind ik een buitengewoon fascinerend onderzoeksterrein.

Onderzoeken wat empathie hebben precies wil zeggen

Empathie hebben gaat veel verder dan aardig voor iemand zijn en houdt veel meer in dan wij in onze gebruikelijke omgang met elkaar laten zien. Het is een vorm van emotionele intelligentie die je kunt aanleren en ontwikkelen. Empathie is een dagelijkse oefening in heling met behulp van specifieke vaardigheden en kan elk aspect van je leven verlichten.

Dit boek is een oproep om in actie te komen, om in zo veel mogelijk situaties empathie te gebruiken (als je ego dat toestaat!) en de rol die empathie in je leven speelt, niet vaag of toevallig te laten zijn. Het gaat erom empathie niet alleen te gebruiken zoals het doorgaans wordt opgevat, maar ook om op een heel trouwe, enthousiaste en zelfs radicale manier zorg te hebben voor jezelf, anderen en de wereld, in welke situatie je je ook bevindt. Schrijfster Maya Angelou had gelijk toen ze schreef: ‘Mensen kunnen vergeten wat je zegt, maar ze vergeten nooit wat voor gevoel je ze gaf.’ 

Empathie ontwikkelen wil niet zeggen dat je leert om aardig of sociaal correct te zijn. Het lijkt meer op leren een vreedzame krijger te worden. Je leert bewust zorgzaam en behulpzaam te zijn. Je leert om zowel sterk als liefdevol te zijn, zonder een doetje of een stijve hark te worden. Op welk punt van je leven je ook bent, dit boek kan je helpen en je naar een hoger niveau brengen.

Mogelijk is empathie niet wat je denkt dat het is. Empathie gaat inderdaad over delen in iemands pijn en vreugde, over aanvoelen wat iemand nodig heeft, zodat je die persoon kunt helpen. Maar empathie is ook begrip opbrengen voor mensen die je niet mag en met hen meevoelen. Het moeilijkste is misschien wel empathie hebben voor jezelf. Als psychiater weet ik dat het vaak gemakkelijker is om anderen te helpen dan jezelf.

Empathie is een medicijn voor geest, lichaam en ziel, een levende, helende energie. Ik zal je laten zien hoe je daar contact mee maakt en daardoor je vitaliteit kunt vergroten. Empathie is het ontbrekende aspect om je zenuwstelsel te kalmeren en op alle terreinen van je leven harmonie en ontspanning te ervaren.

Empathie is ook een toestand van openhartigheid en warmte waarmee je het meest gewaardeerde aspect van onze menselijke aard kunt bereiken. Dankzij empathie kun je je innerlijke vriendelijkheid gaan ervaren, zonder dat je het vermogen verliest om nee te zeggen tegen verkeerd gedrag. Empathie maakt het mogelijk om respect te hebben voor anderen, wat soms alleen maar betekent dat je naar ze luistert of ze uit laat praten. Empathie heeft ook een spiritueel aspect, dat je verbindt met de kosmische liefdeskracht en het grote mysterie van het universum.

Dit is een boekfragment uit:
De helende kracht van empathie
Een gids om je gaven met de wereld te delen zonder jezelf te verliezen
Judith Orloff
www.samsarabooks.com

Over de auteur
hooggevoelige mensen in haar praktijk in Los Angeles. Ze combineert haar kennis van de medische wetenschap met haar wijsheid op het gebied van spiritualiteit, intuïtie en energie. Deze elementen brengt ze samen in haar boeken, met veel praktische oefeningen. Zij ziet emoties als een trainingsveld voor de ziel en ze beschouwt het overwinnen van negatieve emoties als het trainen van je spirituele vermogens.