Homeo-psychotherapie: waardevolle synergie van geneeswijzen
Interview met Esther van Dam
Depressieve gevoelens, eenzaamheid en rouw zijn voorbeelden van psychologische klachten en vallen onder de psychopathologie. Wie ermee te maken heeft, kan ze als heel zwaar ervaren. Om er wat aan te doen, ligt een psychologische interventie voor de hand. Als je daar ook nog eens homeopathie bij inzet, dan zou de behandeling aan kracht kunnen winnen. Homeo-psychotherapie is de term die Rajan Sankaran bedacht om de combinatie van de twee geneeswijzen te benoemen. Hij is een vooraanstaand homeopaat die bekend staat om zijn baanbrekende ideeën en visionaire manier van denken in de homeopathie.
Iemand die met dit concept werkt, is homeopaat en psycholoog Esther van Dam (1965) uit Valburg. Zij runt sinds 1995 een zelfstandige praktijk in de complementaire geneeskunde. Tot 2017 was ze uitsluitend homeopaat, maar sinds twee jaar is ze ook psychologe. ‘Praktijk voor psychologie, homeopathie en EMDR’, prijkt er op haar gevel. Daarnaast werkte ze parttime als regulier basispsycholoog bij de GGZ. Dat doet ze overigens nog steeds.
Op de vraag wat homeo-psychotherapie precies inhoudt, antwoordt ze met een voorbeeld: ‘Als iemand komt met depressieve klachten, kan het soms lastig zijn de psychologische interventie op gang te laten komen. Een depressie heeft namelijk als kenmerk dat het iemand bemoeilijkt zichzelf in beweging te zetten. Een homeopathisch middel kan het proces zo ondersteunen, dat dat wel gebeurt. En ook andersom werkt het goed: je kan cliënten met homeopathie behandelen om hardnekkige patronen te doorbreken. Stel dat je behandeling aanslaat, maar je constateert na verloop van tijd een terugval. Dan zouden psychologische consulten de nodige steun kunnen bieden om de therapie alsnog te laten slagen. De term homeo-psychotherapie wijst dan ook op de kracht die
homeopathie aan de psychotherapie toevoegt om mentaal inzichten te verwerven en daardoor verbeteringen teweeg te brengen, en andersom. Als je de dynamiek van een homeopathisch middel begrijpt, begrijp je ook vaak de dynamiek in een cliënt. Met homeopathie behandel je het gelijke met het gelijke, dus je zoekt een middel dat overeenkomt met het probleem van de cliënt. Daarmee krijgt de cliënt inzicht en komt hij in beweging.’
Kun je iets over die dynamiek vertellen?
‘Bijvoorbeeld iemand die chronisch somber is. Een gevoel dat zich bij iedereen op een andere manier voordoet omdat er verschillende factoren aan ten grondslag kunnen liggen. Bij sommige mensen gaat het om het verleden, bij een ander om opgebouwd verdriet en bij weer een ander is de oorzaak gewoonweg niet te duiden. Bij iedere factor past een bepaald middel dat dezelfde dynamiek heeft, dezelfde eigenheid. Als iemand somber is en uit het gesprek komt naar voren dat die persoon van jongs af te veel verantwoordelijkheid voelt, zou het homeopathische Aurum de sombere gevoelens kunnen verzachten, als dat middel tenminste ook bij andere kenmerken van die persoon past. Het teveel aan verantwoordelijkheidsgevoel is namelijk een van de eigenschappen van het middel en ook van de gevoelens op zich. Als je cliënt dat gaat begrijpen, kan hij bij zichzelf te rade gaan waar hij het teveel zou kunnen loslaten. Zo hebt je vanuit twee invalshoeken ondersteuning geboden bij het herstel.’
Met wat voor klachten komen cliënten vaak bij jou?
‘Angstklachten, chronisch gepieker, somberheid, depressie, eigenlijk alle klachten waarmee je naar een psycholoog zou gaan. Heel grote klinische problemen als psychoses ben ik nog niet tegengekomen in mijn praktijk. Ook daarbij zou homeo-psychotherapie kunnen helpen, maar het is beslist wenselijk dat iemand ook een reguliere behandeling volgt. Anders is het een te grote kluif.’
Voordat je met homeo-psychotherapie aan de slag ging, was je homeopaat. Hoe ben je op het idee gekomen ook met psychologie te gaan werken?
‘Omdat ik mij al vooral toelegde op mentaal-psychische klachten. Ik gaf op dat gebied ook advies. Dat voelde niet meer goed voor me omdat het eigenlijk buiten mijn domein viel. Nu ik afgestudeerd psychologe ben, klopt het helemaal. Dus mijn interesse was er al, ook toen ik uitsluitend homeopaat was.’
Ondersteunt de homeopathie de psychologie of andersom?
‘In mijn werk zie ik ze als gelijkwaardig, maar daar zal niet iedere therapeut zo over denken die met beide werkt. Wel ervaar ik dat het kader van de psychologie maatschappelijk meer geaccepteerd is. Ik merk dat nu ik ook psycholoog ben, mensen beter naar me luisteren dan vijf jaar geleden, toen ik dat nog niet was. Ook al zei ik toen soms hetzelfde als nu. Het lijkt wel of homeopathie een beetje een ondergeschoven kindje is. Ik krijg echt andere reacties als psycholoog.’
Wat zijn jouw drijfveren om dit werk te doen?
‘Ik wil mensen terugbrengen naar hun kracht en naar zichzelf, omdat dat hun leven zin geeft. Als ik zie dat mensen van zichzelf verwijderd raken door angsten of depressies, vind ik dat verdrietig. Het gaat niet zozeer om aan te sturen op een gelukkig leven, maar om iemand te helpen worden wie hij is, zonder ellende, in alle puurheid. Dat bereik je door iemand in de kern te raken. Dat kan met zowel het woord als het middel.’
De Duitse arts en chemicus Dr. Samuel Hahnemann (1755-1843) is de grondlegger van de klassieke homeopathie. Hij ontdekte dat een ziek persoon kan genezen als deze een zeer sterke verdunning (potentie) van een minerale, plantaardige of dierlijke stof inneemt, die in onverdunde vorm dezelfde symptomen als de ziekte oproept. Het gaat om enkelvoudige stoffen die meer op de persoon dan op de klacht worden geselecteerd. Andere vormen dan de klassieke zijn bijvoorbeeld complexe homeopathie (combineert enkelvoudige stoffen in één middel) en de klinische homeopathie (gaat voornamelijk uit van klachten).
Het gehele interview met Esther van Dam is te lezen in editie 3 (2020) van TCC Magazine.